In opdracht van de gemeente Almere brengen studenten en leerlingen op diverse meetlocaties verschillende plekken in de stad de waterkwaliteit in kaart. Zij worden daarbij begeleid door Stad & Natuur. Doel van het project Almere Meet Water is om inwoners bewust te maken van het belang van (schoon) water.
Almere Meet Water is een samenwerking van de gemeente, het waterschap en diverse kennisinstellingen en maatschappelijke organisaties. Het is het eerste ‘citizen science’ (burgerwetenschap) project in Almere. Bij zo’n project werken burgers mee aan wetenschappelijk onderzoek. Stad & Natuur speelt in dit project een verbindende rol.
Almere Meet Water is opgezet aan de hand van het Waterplan Almere, dat de gemeente Almere heeft geschreven in samenwerking met Waterschap Zuiderzeeland. Met dit waterplan wil de gemeente Almere versterken als een ‘stad van het zuiverste water’, een ondernemende, veelzijdige waterstad.
Het project is van start gegaan in 2019. Het eerste jaar is het project wetenschappelijk begeleid door Wageningen University & Research (WUR). Ook kunstenaar Pavèl van Houten was betrokken, evenals de kennisinstituten Deltares en Wageningen Environmental Research (WEnR).
In 2020 kon het project vanwege corona niet worden voortgezet. Het jaar daarop is het in een kleinere setting weer opgepakt, samen met Aeres vmbo/mbo en Scholengemeenschap De Meergronden. In 2022 sloten de technasiumafdeling van Helen Parkhurst en Aeres Hogeschool zich ook aan. In 2023 is het project in deze setting voortgezet.
In opdracht van de gemeente werkt Stad & Natuur binnen dit project aan de volgende doelstellingen:
Met de vele tientallen meren, plassen, vaarten en grachten is Almere een echte waterstad. Daarom vindt de gemeente het belangrijk dat inwoners zich bewust zijn van de rol en het functioneren van het water in de stad. En door leerlingen en studenten ervaring te laten opdoen met het vakgebied water ontstaat er meer begrip en betrokkenheid bij dit onderwerp.
Twee keer per week meten de deelnemende leerlingen en studenten langdurig op diverse zwem- en recreatielocaties in Almere de waterkwaliteit. De metingen worden uitgevoerd in de periode van 1 mei tot 1 oktober.
Om een goed beeld te krijgen van het verloop van de waterkwaliteit, wordt het water op verschillende onderdelen gemeten: de temperatuur, het doorzicht (hoe helder of troebel is het water), de kleur van het water en het nitraat-, nitriet- en ammoniumgehalte. De meetresultaten zijn terug te vinden in het jaarverslag Almere meet water. Dit is een overzicht van onderzoeken, werkzaamheden en activiteiten in 2022.
In het kader van Almere meet water biedt Stad & Natuur een aantal stageplekken voor mbo- en hbo-studenten. De stagiairs analyseren de verzamelde gegevens en delen de resultaten in het jaarverslag. Via de website en socialmediakanalen van Stad & Natuur en de lokale krant worden inwoners van Almere hiervan op de hoogte gebracht. Voor een Aeres-student van de hbo-opleiding Geo, Media & Design waren de data input voor een afstudeeronderzoek.
Stad & Natuur wil inwoners van Almere enthousiasmeren om ook mee te doen. Daarom kunnen bezoekers van activiteiten op bijvoorbeeld het Almeerderstrand watermetingen uitvoeren. Voor kinderen zijn er dan doekaarten met experimenten, testjes en puzzels. De resultaten worden meegenomen in het onderzoek.
Opdrachtgever van Almere Meet Water is de gemeente Almere. Daarnaast werken wij in dit project samen met Waterschap Zuiderzeeland en de Waterburgemeester.
Deelnemende scholen
Scholen die deelnemen aan het project zijn Aeres vmb/mbo, Aeres Hogeschool, Helen Parkhurst en Scholengemeenschap De Meergronden.
We geven je graag updates over het project Almere Meet Water.
[18 juni 2024] STUDENTEN ONDERZOEKEN ALMEERSE WATERKWALITEIT VOOR HET VIJFDE JAAR
Almere Meet Water is weer in volle gang. Dit is het vijfde jaar dat Stad & Natuur waterkwaliteitsonderzoek doet in opdracht van gemeente Almere. Van mei tot en met oktober onderzoeken we samen met leerlingen en studenten de waterkwaliteit van Almere en wat er gedaan kan worden om deze te verbeteren.
Hiervoor hebben we drie studenten gevonden die tijdens hun stage bij ons twee keer per week metingen doen op twaalf plekken in de stad. Deze metingen doen zij zeven maanden lang (tijdens de jaarlijkse natuurwater zwemperiode). Zo krijgen we inzicht in het verloop van de waterkwaliteit gedurende het zwemseizoen op de verschillende meetlocaties en kunnen wij bijdragen aan het verbeteren van de waterkwaliteit in Almere.
Eline en Lindie vertellen wat meer over hun opdracht en de metingen. Ze studeren allebei Toegepaste Biologie bij de Aeres Hogeschool Almere. Tijdens hun studie leren ze onder andere over het meten en verbeteren van biodiversiteit op land en in het water. Dat sluit helemaal aan bij hun stageopdracht voor Almere Meet Water.
Waterkwaliteit meten en bewoners informeren
De studenten meten niet alleen de waterkwaliteit, maar informeren bewoners ook over de resultaten. Eline vertelt: “Door mijn opleiding kwam ik erachter dat de huidige waterkwaliteit in Nederland helemaal niet zo goed is, maar je hoort er nooit iets over. Ik hoop met mijn deelname iets te kunnen doen om hier meer aandacht voor te krijgen. We zijn nu anderhalve maand aan het meten en het is ons al opgevallen dat de pH-waarde van veel wateren in Almere wat hoog lijkt uit te vallen voor goed zwemwater. Bij Stad & Natuur heb ik de opdracht gekregen om een zoekkaart voor waterfauna te maken. Hiermee kun je op een eenvoudige wijze de staat van het water beoordelen, met name over het zuurstofgehalte en de zuurheid van het water.”
Lindie vult aan: “Mijn opdracht bij Stad & Natuur houdt enerzijds in dat ik watermetingen uitvoer en de data van deze metingen verwerk. Daarnaast maak ik twee lespakketten over waterkwaliteit, waterecologie en de rol van leerlingen hierbij. Het ene lespakket is voor de bovenbouw van het basisonderwijs en het andere pakket is voor de onderbouw van het voortgezet onderwijs. Het is belangrijk voor het hele ecosysteem om goede waterkwaliteit te hebben. Ik draag op deze manier graag bij door middel van metingen doen en mensen te informeren hoe zij ook invloed hierop hebben, bijvoorbeeld door zwerfafval te voorkomen.”
[19 oktober 2023] ALMERE MEET WATER 2023: WATERKWALITEIT IN BEELD BRENGEN VOOR INWONERS
'Een groeiende stad die ruimte blijft bieden aan de natuur is ontzettend waardevol'
Met bijna 1000 metingen op elf Almeerse zwem- en recreatielocaties zit deze jaargang Almere meet water erop. Onze stagiairs Matthijs, Nynke en Juan hebben, samen met leerlingen uit het Almeerse voortgezet onderwijs, van 1 mei tot 1 oktober het verloop van de waterkwaliteit gemeten.
Samengevat kunnen we stellen dat het relatief natte weer gezorgd heeft voor relatief veel blauwalg. Zo was het Zwemstrand bij Almere Haven een aantal weken ontoegankelijk door blauwalg. Ook het Weerwater, de Hoge Vaart en de Leeghwaterplas hebben last gehad van blauwalg. Op de andere meetlocaties was het water over het algemeen van goede kwaliteit. Van alle zwemlocaties had het Almeerderstrand de beste waterkwaliteit. De grootste verbetermogelijkheden liggen bij de Lage Vaart en de Fluittocht, die aan elkaar verbonden zijn. Daarnaast zijn de Esplanade en de Boelijnbrug potentieel nieuwe onderzoekslocaties, dit zijn namelijk ook geliefde zwemlocaties.
Projectleider en stagebegeleider Tom Kooiman is erg tevreden met hun gedegen onderzoek en creatieve inzichten: "Niet alleen is de waterkwaliteit gemeten en geanalyseerd, maar ze hebben ook gekeken naar de kwaliteit van het Almere meet water onderzoek én vooral ook naar hoe inwoners van de stad beter betrokken kunnen worden bij dit thema."
Juan, Nynke en Matthijs zijn derdejaars studenten Toegepaste Biologie bij Aeres Hogeschool Almere. Vorige week hebben ze hun bevindingen, adviezen en voorstellen gepresenteerd aan Stad & Natuur en de gemeente Almere. Ze blikken terug op een geslaagde stage.
Juan: "Waterkwaliteit is een actueel thema wat ook in de toekomst een grote rol zal spelen. Ik heb echt gezocht naar een stage in deze richting. De combinatie van onderzoek en veldwerk is mij goed bevallen."
Nynke: "Voor de waterkwaliteit in boerengebied is de laatste tijd veel aandacht, maar die voor de stedelijke waterkwaliteit blijft achter. Dit terwijl mensen juist veel invloed hebben op de waterkwaliteit in de stad, vaak meer dan in het buitengebied. Almere meet water is een project wat dit duidelijk wil maken aan inwoners."
Matthijs: "Ik hoop dat inwoners van Almere zich daardoor meer bewust gaan worden van het belang van goede waterkwaliteit. Vooral omdat dit impact op hun leven heeft. Ik heb daarom gewerkt aan de betrouwbaarheid en voorspellende waarde van de meetgegevens."
Nynke: "Het verbeteren van de waterkwaliteit lijkt een enorme klus, daardoor kan het overweldigend worden en kunnen mensen geneigd zijn om niets meer te doen. Ik heb mij gericht op het vertalen van complexe onderzoeksresultaten naar begrijpbare taal. Die informatie komt in een app, waarin ook tips worden gegeven over wat inwoners kunnen doen om de waterkwaliteit in hun eigen omgeving te verbeteren. De wetenschap dat ik er met mijn product hopelijk voor zorg dat mensen ook daadwerkelijk dingen gaan veranderen in hun leven is natuurlijk supergaaf."
Matthijs: "Een grote uitdaging is natuurlijke invloeden (regen, temperatuur, fauna e.d.) uit het Almere meet water onderzoek te filteren om zo menselijk handelen te kunnen monitoren en hopelijk te verbeteren. Ik verwacht dat mijn opgeleverde werk ervoor kan zorgen dat in komende jaren de onderzoeksmethode verbeterd kan worden wat de waterkwaliteit ten goede komt."
Juan: "Wat ik Almeerders mee wil geven is dat de natuur een plek heeft in onze stad. Daarom heb ik een set beelden ontwikkeld voor de meetlocaties. Die beelden zijn van diersoorten die in Almere als indicatiesoort fungeren voor goede waterkwaliteit, zoals de ijsvogel en de bever. Ik hoop dat mensen door de inspanning van dit project vaker stil zullen staan bij de positieve invloed van natuur. Bijvoorbeeld bij het zien van een zilverreiger of een mooie oeverplant; planten en dieren zijn hier niet zomaar. Het feit dat onze groeiende stad ruimte blijft bieden aan de natuur is ontzettend waardevol!"
Maaike van Wingerden van de gemeente Almere sluit af: "Alle deelnemende leerlingen van De Meergronden en Helen Parkhurst en studenten Matthijs, Nynke en Juan hebben er een geslaagde editie van gemaakt. Met hun bijdrage is weer een stap genomen om het watersysteem van Almere nog beter te maken."
[12 september 2023] VAN ENQUÊTE TOT APP
Welke invloed hebben Almeerders eigenlijk op de waterkwaliteit in hun stad? Dit willen we, naast de wekelijkse waterkwaliteitsmetingen, tijdens deze editie van Almere meet water in kaart brengen. Daarbij focussen we op de thema’s zwerfafval en de inrichting en het gebruik van de betreffende waterplek.
Al ruim 300 metingen
Sinds begin mei zijn op de elf onderzoekslocaties al meer dan driehonderd waterkwaliteitsmetingen verricht. Al deze locaties vallen binnen de normen, toch raden we aan alleen te zwemmen op officiële zwemlocaties omdat die voldoen aan strengere kwaliteitseisen. Met behulp van de verzamelde meetgegevens kunnen we later iets zeggen over de kwaliteit van het water gedurende het seizoen (1 mei tot 1 oktober). Duidelijk is al wel dat Almere weer redelijk wat last van blauwalg heeft gehad.
Zwerfafval en waterplanten
Uit een enquête blijkt dat inwoners zich op de Almeerse stranden vooral storen aan zwerfafval en waterplanten. Almere meet water ziet hier kansen om inwoners bewust te maken van gezond water en hun eigen invloed op de kwaliteit van water. Toch is het moeilijk om te zeggen of de waterkwaliteit 'goed' of 'slecht' is. Want wat goed is voor recreanten, is misschien niet het beste voor de natuur.
Nieuwe communicatiemethode
We werken aan een nieuwe manier om informatie vanuit Almere meet water te delen met Almeerders. Zo ontwikkelen we beelden die in verschillende stadsdelen langs het water komen te staan. Op die manier willen we inwoners eraan herinneren dat zij niet de enigen zijn die van het water genieten. We werken ook aan een app met meer informatie over waterkwaliteit.
Beeld en app worden aan elkaar gelinkt via QR-codes, zodat je tijdens bijvoorbeeld een wandeling meer te weten kunt komen over de natuur in de omgeving. De app gaat informatie bevatten waar Almeerders ook echt iets aan hebben, zoals: 'Waar kan ik vandaag veilig zwemmen?', 'Is de waterkwaliteit verbeterd ten opzichte van vorig jaar?' en 'Waarom groeien er hier zoveel waterplanten?'. Zowel het beeld als de app zullen vooral visueel zijn. Zo gaat de informatie begrijpelijk en duidelijk worden voor jong en oud!
[22 juni 2023] ALMERE MEET WATER GAAT VIERDE JAARGANG IN
Voor de vierde keer vindt het project ‘Almere meet water’ plaats. Van mei tot oktober verzamelen Almeerse leerlingen en studenten onder begeleiding van Stad & Natuur data over de waterkwaliteit in Almere. Langdurig data verzamelen geeft inzicht in het verloop van de waterkwaliteit gedurende het zwemseizoen op de verschillende meetlocaties.
In 2022 zijn er voor het project maar liefst 627 metingen op elf verschillende locaties in de stad gedaan. De resultaten hiervan zijn terug te vinden in het jaarverslag Almere meet water 2022. Naast het verzamelen van alle data heeft iedere leerling en student gewerkt aan een eigen onderzoeksopdracht gekoppeld aan het project. Het jaarverslag Almere meet water 2022 is dan ook een bundeling van onderzoeksverslagen, presentaties, educatieproducten en een adviesrapport.
Wat opviel is dat er bij het Noorderplassenstrand gemiddeld de laagste waarden nitraat/nitriet, ammonium en E.coli (de zogenaamde ‘poepbacterie’) zijn gemeten. Overigens vallen alle meetlocaties binnen de gestandaardiseerde normen.
Inmiddels zijn de watermetingen voor Almere meet water 2023 alweer zo'n twee maanden onderweg. Naast het monitoren van de waterkwaliteit op de elf zwem- en recreatielocaties, werken studenten ook weer aan eigen onderzoeksopdrachten. Zo is een student bezig met het ontwikkelen van een app voor het project en onderzoekt een andere student hoe inwoners van Almere de waterkwaliteit in hun woonomgeving kunnen verbeteren.
[15 september 2022] FIETSEN MET ALMERE MEET WATER
Wil je waterrijk Almere ontdekken op de fiets? Dan is deze fietstocht van bijna 22 kilometer iets voor jou! Je komt langs het Weerwater, het Beatrixpark, het Almeerderstrand en het Kromslootpark. Je vindt deze digitale fietstocht hier: Fietstocht Almere meet water. Wil je meer weten over de wateren waar je langs komt, kijk dan hier.
[16 mei 2022] ALMEERSE LEERLINGEN EN STUDENTEN METEN WATERKWALITEIT
Maandag 16 mei gaf Hilde van Garderen het officiële startsein voor het project, in het bijzijn van de Waterburgemeester Kevin van Drumpt. Met het project ‘Almere meet water’ willen de gemeente en Stad & Natuur jongeren enthousiasmeren voor het thema water.
