Misschien heb je ze tijdens een wandeling in het Vroege Vogelbos weleens gezien: jonge boompjes met beschadigde stammen, alsof erin gesneden is met een mes. Wie doet nu zoiets? En waarom? Patrick Veldhuis, Buiten(w)eter en bosbeheerder bij Stad & Natuur, lost het mysterie voor je op!
Die boompjes zijn de sprieten van jonge esdoorns, laat Patrick weten. “En dat snijden in de stammetjes,” zegt hij, “dat doen wij bosbeheerders. Om te begrijpen waarom, is het handig als ik eerst iets vertel over het risico dat bomen lopen als er te veel van dezelfde soort bij elkaar in de buurt staan.”
Weerbaarder
“Stel je hebt een bos met maar één soort bomen. Als er dan een bomenziekte heerst die juist die bomensoort aantast, is al snel het hele bos besmet. Het is dan niet ondenkbaar dat alle bomen ziek worden en het complete bos verdwijnt. Een bos met veel verschillende boomsoorten zal daar maar weinig last van hebben. Je kan dus zeggen dat een bos weerbaarder is als er meer verschillende soorten groeien. Dit noem je biodiversiteit.”
Essentaksterfte
Op dit moment (maart 2023) gaat er bijvoorbeeld een ziekte rond die alleen gevaarlijk is voor de es: de essentaksterfte. Deze ziekte wordt veroorzaakt door een schimmel die eerst de takken en vervolgens de hele boom doodmaakt. Patrick: “Dat is voor Flevoland zorgwekkend. Vlak na de inpoldering zijn er namelijk ontzettend veel essen geplant, omdat deze boomsoort erg snel groeit, wel 30 tot 60 cm per jaar. Maar nu de essentaksterfte rondwaart, worden hele bossen in Flevoland ziek en moeten geruimd worden.”
Verwijderen
Gelukkig is het Vroege Vogelbos een biodivers bos, weet Patrick te vertellen. “Er worden in dit bos dus nauwelijks essen besmet met deze schimmelziekte. Maar in het Vroege Vogelbos is er wel een andere boomsoort die het heel goed doet, namelijk de esdoorn. Want de esdoorn groeit niet alleen snel, de boom verspreidt ook nog eens veel zaden die tot bomen uitgroeien. Het is daarom belangrijk om de jonge esdoorns zo vroeg mogelijk te verwijderen. Als we dat niet doen, is het Vroege Vogelbos binnen vijftig jaar veranderd in een esdoornbos. Met alle risico’s van dien.”
Doorgroeien
Hoe verwijder je die jonge esdoornsprieten nou zo praktisch mogelijk? Patrick: “Ze er stuk voor stuk uittrekken is veel werk en gelukkig ook niet nodig. De sprieten beconcurreren elkaar namelijk voor licht (boven de grond) en voeding (onder de grond). Na drie tot vijf jaar is het aantal daardoor vanzelf al verminderd van honderd tot een stuk of vijf. Omzagen dan maar, als de boompjes wat groter zijn? Dat is ook niet praktisch, omdat de wortels onder de grond blijven doorgroeien en weer nieuwe sprieten maken.”
Ringtechniek
De oplossing is om de jonge esdoornsprieten met wortel en al dood te maken, zegt Patrick. “Dit gebeurt met de zogenaamde ‘ringtechniek’: met een mesje snijden we aan de onderkant van de spriet een ringvormige beschadiging in de stam. Onder de bast van de jonge boom zit het spinthout. Spinthout transporteert het water naar de blaadjes. Als je de bast en het spinhout wegsnijdt, kan er geen water meer in de boomstam verspreid worden. De blaadjes gaan dood, waardoor de boom geen glucose meer kan opnemen en uiteindelijk ook de wortels doodgaan.”
Meer weten?
Heb je vragen hierover? Buiten(w)eter en bosbeheerder Patrick Veldhuis beantwoordt ze graag. Patrick geeft ook regelmatig rondleidingen in het Vroege Vogelbos. Ga een keertje mee op pad en ontdek het bos van een andere kant!
